Dzięki współpracy z: Kirsty Archer-Thompson F.S.A. Scot
Lokalizacja: Abbotsford, Melrose, Szkocja
Opis: Jest to mahoniowy fotel z podłokietnikami i pochyłym wygiętym oparciem, w stylu często spotykanym w bibliotekach schyłku epoki georgiańskiej. Samo siedzenie zawsze było uważane za wykonane z prawdziwej skóry, lecz w rzeczywistości może to być bardzo wczesny przykład imitacji z warstw zmielonego papieru pokrytego impregnatem. Fotel jest głęboki, nawet dla mężczyzny znacznej postury i tworzy interesująco luźno dobrany zestaw wraz z uniwersalnym biurkiem architekta, które Walter Scott zamówił w firmie Gillows of Lancaster w roku 1810. Nie może umknąć uwadze, że pozycja jaką zajmuje osoba siedząca w fotelu bardziej sprzyja rozmyślaniu lub czytaniu niż godzinom spędzanym na „wykonywaniu zadania” pisania obszernych historii i powieści. Mimo, że jest to, ogólnie rzecz biorąc, prosty element umeblowania, fotel ten posiada półokrągło ząbkowane detale z przodu ramy i na zwężających się nogach. Dowody na to, że posiadał rzadko rozmieszczone guziki na oparciu, przetrwały jedynie w postaci serii małych dziurek po szpilkach i kępek nici. Siedzisko jest mocno wytarte, a całość emanuje aurą solidnej rustykalności. Twórca fotela i dokładna data jego nabycia nie są znane, choć prawdopodobnie został on zakupiony od Williama Trottera z Edynburga. Przedmiot z pewnością znajdował się w gabinecie Scotta w Abbotsford w 1826 r. i mógł zostać przetransportowany do posiadłości, razem z biurkiem, po sprzedaży domu rodzinnego w Edynburgu, która nastąpiła po krachu finansowym w latach 1825-1826.
Niemal od razu po ukończeniu wnętrza pracowni Scotta w Abbotsford w 1825, pojawiło się duże zainteresowanie tą przestrzenią jako miejscem, z którego emanowały jego historie, a entuzjazm ten, naturalnie, w największym stopniu ulokowany został w jego biurku i krześle, jako pewnego rodzaju świeckim ołtarzu. Już w roku 1826 w The Border Tourist widzimy autora wygodnie rozsiadającego się w fotelu, gdzie jak mówi „jest przyzwyczajony do siedzenia”. Rozmyślając, bada wzrokiem otaczające go przybory do pisania, na które przyszłe pokolenia, jak deklaruje artysta: „będą patrzyć z zainteresowaniem zbliżającym się do uwielbienia”. Było to prorocze w kontekście stania się przez Scotta kultową postacią ruchów romantycznych w Europie i poza nią.
Związek fotela Scotta z historią rodzącego się kultowego statusu został świetnie przedstawiony w pamiątkowym spektaklu teatralnym, wystawianym tuż po śmierci autora we wrześniu 1832, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w Ameryce Północnej. W Masque and Pageant in Honour of the Minstrel of the North Thomasa Barry’ego widzowie teatru zostali przeniesieni do pracowni w Abbotsford, przeobrażonej w plan sceniczny (niewątpliwie było to miejsce, które powinni byli rozpoznać). Plan składał się z reprezentacji biurka Scotta i jego „pustego” krzesła. Z uwagi na efekt symboliczny do tego zestawu dołączona została również harfa bez strun. Podobnie jak „Turysta z Granicy”, postać znana jako Bard, wchodzi w interakcję w fotelem Scotta w pierwszej scenie i zajmuje w nim miejsce. Zupełnie jak poeta Thomas Rhymer w Minstrelsy of the Scottish Border (1802-3), zapada w głęboki sen po wygłoszeniu sennego oświadczenia: “yon chair doth woo me.” W tym momencie krzesło, działając niczym magiczny portal, przenosi głównego bohatera i widzów do świątyni, w której Dżiny Kontynentów oddają hołdy zmarłemu Autorowi. Przełamując ten żałobny nastrój, postać Nieśmiertelności pojawia się by zapewnić zarówno obsadę, jak i widzów, że Scott będzie żył wiecznie za sprawą „tworów jego pióra”. Toruje to drogę do korowodu – serii winiet z jego najpopularniejszych wierszy i powieści.
Koncepcja fotela jako portalu do wyobraźni Scotta, jak i myśl, że może emanować mocą, którą inni mogliby wykorzystać, wydają się tworzyć niepokój i determinację do wejścia w fizyczną interakcję z przedmiotem. Wśród wczesnych relacji turystycznych z lat 30-50-tych XIX wieku, jest on określany jako „wygodny” przez tych, którym udało się go wypróbować. Pisarz George Eliot określił go w kategoriach zmysłowych jako „pyszny”.
Obfite wydania wszystkich dzieł Scotta opublikowane w latach 40-tych XIX wieku zawierały niemal dwa tysiące rycin. Jednym z pierwszych ujęć jest szkic fotela artysty autorstwa Williama Dickes’a, zaprezentowanego wraz z jego ostatnim zestawem ubrań. Samo ustawienie siedzenia jest interesujące. Fotel pochylony jest beztrosko i obwieszony elementami odzieży wierzchniej, co sugeruje dynamizm i interakcję, ponadto pozwala sądzić, że nieobecność Scotta jest tymczasowa. Paneuropejską fascynację fotelem można zaobserwować na rycinie z 1860 roku, przedstawiającej odwiedziny cesarzowej Eugenii, żony Napoleona III w Abbotsford. Uwieczniona tu królewska świta stoi przed biurkiem, niemal całkowicie je zasłaniając, kierując swą uwagę na fotel, który został przemieszczony na środek pokoju dla ułatwienia oglądania. Podobnie jak w przypadku The Masque (1832), oczy skierowane są na puste siedzenie i jego złożoną symbolikę miejsca kreatywności, pamięci i dziedzictwa. Fakt, że fotel istniał później w obiegu jako przenośny relikt uwieczniony w formie kolekcjonerskich miniatur z porcelany oraz przedstawiany na wielu wczesnych pocztówkach i fotografiach, umacnia jego specyficzny urok jako miejsca twórczej genezy.
Interakcja ze strony odwiedzających zaczęła wywierać wyraźny wpływ na dzieło na bardzo wczesnym etapie jego funkcjonowania po śmierci właściciela. Wspomniał o tym Charles Dickens, relacjonując swoją wizytę w 1841 roku:
„Pragnąłem zasiąść w fotelu wielkiego pisarza; ale dozorczyni… grzecznie, lecz bardzo stanowczo odmówiła pozwolenia, powołując się na wyraźny zakaz udzielania tego przywileju komukolwiek. «Ten fotel», rzekła, «wkrótce zużyłby się, gdyby pozwalano na nim usiąść każdemu, kto tutaj przyszedł». Uszanowałem jej polecenia, ale i tak usiadłem w fotelu na prośbę właściciela Abbotsford.”
Za sprawą tego osobliwego związku z szeregiem literackich świetności, które podążyły śladem Scotta, fotel zyskał jeszcze większy romantyczny kapitał, jako siedlisko wyobraźni, jedno z nielicznych tego typu miejsc w czasie i przestrzeni, w którym zbiegają się historie znanych pisarzy.
Data: 1815-1825
Podmiot: Sir Walter Scott
Typ obiektu: mebel
Opublikowała: The Faculty of Advocates Abbotsford Collection Trust
Numer katalogowy: T.AD.0094